MỤN TRỨNG CÁ BẠO PHÁT
(Acne fulminans)
TS.BS Phạm Cao Kiêm
Thế nào là mụn trứng cá bạo phát
Mụn trứng cá (gọi tắt là mụn) bạo phát là một thể bệnh nghiêm trọng nhất của bệnh trứng cá, thương tổn loét, rỉ máu và có các triệu chứng toàn thân như đau khớp, mệt mỏi, sốt [1].
Nguyên nhân
Nguyên nhân chưa rõ nhưng có liên quan tới các yếu tố sau: bệnh miễn dịch, yếu tố gia đình, tăng androgen ở nam.
Có thể liên quan tới bùng nổ nhạy cảm của miễn dịch trung gian tuýp III, tuýp IV với kháng nguyên bề mặt của vi khuẩn. Sử dụng thuốc như steroid tăng trưởng cơ, isotretinoin [3].
Lâm sàng
Chủ yếu xảy ra ở người từ 13 – 22 tuổi.
Khởi phát đột ngột, các thương tổn cũ trở lên trầm trọng đột ngột, u mụn loét, đau, vảy máu ở mặt, chủ yếu ở thân mình.
Sốt cách quãng.
Đau khớp (khớp cùng chậu, khớ vai, khớp gối, khớp cổ chân). Mẹt mỏi, chán ăn, sút cân. Phì đại gan, lá lách.
Giảm hồng cầu, tăng bạch cầu, tăng tốc độ lắng máu, tăng CRP.
Hội chứng SAPHO ((Synovitis (viêm màng hoạt dịch), Acne (mụn), Pustulosis (mủ), Hyperostosis (dày màng xương) and Osteitis (viêm xương)) [1][2][3].
Chẩn đoán phân biệt
Chẩn đoán phân biệt với các bệnh sau [3].
| Mụn bạo phát |
Trứng cá đỏ bạo phát | Trứng cá mạch lươn | |
| Giới | Nam | Nữ | Nam |
| Tuổi | 13 – 16 | Thanh niên | 20 - 25 |
| Khởi phát | Đột ngột | Đột ngột | Từ từ |
| Vị trí | Mặt, cổ, ngực, lưng | Mặt | Thân mình, hiếm khi ở mặt |
| Đặc điểm thương tổn | Loét chảy máu | Hiếm khi có nhân | Nang, u, nhiều nhân như tổ ong |
| Toàn thân | Rất thường gặp | Thường không gặp | Không |
Điều trị
Phải điều trị tích cực trong nhiều tháng.
Prednisone 20 – 60 mg/ngày.
Kháng viêm aspirin.
Dapson 50 – 100 mg/ngày.
Ciclosporin
Kháng sinh liều cao: erythromycine 2 g/ngày.
TNF-α: infliximab [2][3].
Tài liệu tham khảo
1. W Sinclair (2017), Guidelines for the Management of Acne Vulgaris, South African Family Practice, 59(1):24-29.
2. Ghita Senhaji, Ouiame El Jouari, Sara Elloudi, Fatima Zahra Mernissi (2019), Acne fulminans: A rare form of acne, Our Dermatol Online, 0(1):91-92.
3. Rafael Bandeira Lages, Flávia Veríssimo Melo e Silva, Viriato Campelo, Sebastião Honório Bona, Andressa Karoline Lima Gomes (2012), Acne fulminans successfully treated with prednisone and dapsone, An Bras Dermatol. 2012;87(4):612-4.
